Royalty Fee Ne Demektir?

Royalty Fee, franchise alanın franchise verene ödediği bir ücrettir. En basit anlamı ile devir alınan bir hak karşılığında yapılan ödemedir. İmtiyaz ücreti, telif hakkı, lisans ücreti olarak da adlandırılabilen bu ücret genellikle aylık veya üç aylık olarak ödenir ve genellikle brüt satışların yüzdesi olarak hesaplanır. Bölünmüş kâr telif hakları, belirli bir süre boyunca işletmenin toplam karının, 40/60 gibi kararlaştırılan bir yüzdede franchise alan ile franchise veren arasında bölünmesine dayanır. Ancak çok yaygın olarak kullanılan bir yöntem değildir.

Franchise Giriş Ücreti, franchise sisteminin bir “üyesi” olmak için ön maliyet olarak görülebilirken, telif ödemesi olarak da tanımlanabilecek olan Royalty Fee, bu üyeliğin devam etmesi için gerekli olan “üyelik ücreti” olarak görülebilir. Franchise alan yatırımcılar, şirkette hali hazırda kurulmuş olan prosedürleri ve uygulamaları desteklemeli, marka tarafından belirlenen telif ve franchise ücretlerini ödemelidir. Bu ödemeler, franchise sahiplerinin ticari markaları ihlal etmeden şirket markalarını ve varlıklarını kullanmalarına izin verir.

İlk olarak alınan ve franchise giriş bedeli olarak adlandırılan tek seferlik ücret, franchise verenin başlangıç ​​maliyetini karşılamak için kullanılır. Franchise başlangıç ​​maliyetleri arasında; çalışan alımı ve eğitimi, kiralama ve dekorasyon ve pazarlama giderleri yer alır. Bayilikteki telif ücreti, başarılı bir şirketin işletilmesinin bir parçası olan sürekli harcamalara ayak uydurmak için franchise veren tarafından kullanılır. Bu sürekli maliyetler;  yönetim, çalışan maaşları, ürün geliştirme, markalaşma, saha desteği ve araştırma gibi kalemleri içerir.

Tipik olarak, bir franchise veren aldığı franchise giriş bedelinden fazla gelir elde etmez, esas karlılık devam eden lisans ücretlerinden sağlanır. Telif ücreti, franchise verenin franchise'larına verdiği  pazarlama desteği, stratejik planlama ve saha danışmanlığı destekleri  için aldığı bir ödemedir. Aynı zamanda, şirket merkezinin işletilmesi gibi bir imtiyazın idari yönüne ayak uydurmak için de para harcar, dolayısıyla bu ücret karşılığında telif ücreti alınır.

Bir franchise sadece temsil ettiği şirket kadar iyi çalışır, bu yüzden telif ücreti, şirketin sürekli büyümesini desteklemek için yapılan iyi niyet ödemeleri olarak da yorumlanabilir.

Royalty Fee Nasıl Hesaplanır?

Franchise'ların telif ücretinin ne olacağını belirleyebilmenin bir dizi yolu bulunur. Bunlar arasında en yaygın olanı, franchise verenin elde ettiği brüt satışların yüzdesinin alınmasıdır. Tipik olarak bu oran yüzde beş ila dokuz arasında değişir. Yani, esas olarak franchise alanın brüt satışlarının % 91-95’ini alması, kalan kısmının franchise verene ödenmesi sağlanır. Brüt satışlar, franchise alanın hizmet, mal ve diğer ürün veya malların satışından elde ettiği gelir tutarıdır. Çalışanlara veya aile üyelerine, vergilerine veya iade / alacak / düzeltmelere verilen indirimlerle azaltılamaz.

Çoğu franchise sisteminde alınan royalty fee ödeme oranı sabittir, ancak satış seviyesine bağlı olarak artan veya azalan bir oran da uygulanabilir. Bazı franchise sistemleri, ister bir yüzdeyle isterse ayarlanmış bir sabit ödeme tutarıyla olsun, her dönem için asgari bir lisans ödemesini talep edebilir. Ayrıca, lisans tutarını farklı satış eşikleri baz alınarak belirlenen tutar olarak uygulayan franchise sistemleri de vardır. Bununla birlikte bazı franchise sistemleri sürekli olarak herhangi bir telif ücreti ödemeyi gerektirmez.

Sonuç olarak; yapılan her franchise sözleşmesinde royalty fee ile ilgili maddeler bulunmayabilir. Franchise anlaşması yapmayı düşünen girişimcilerin sözleşmeyi detaylı olarak okuması, yükümlülüklerini fark edebilmeleri açısından önem taşır.