Kayyum Nedir? Kayyum Atanan Durumlar ve Yetkileri Nelerdir?

Son zamanlarda sıkça duyduğumuz kayyum aslında bir vasi gibi düşünülebilir. Kayyum, belli bir malın ya da işin yapılması için görevlendirilen kişidir. Kayyum genel olarak usulsüzlük yaptığı tespit edilen özel kuruluşlara ve şirketlere devletin el koyması üzere devlet tarafından atanan yöneticidir. Ancak kayyumun görevleri sadece bundan ibaret değildir. Başka bazı durumlarda da şirketlere kayyum ataması yapılabilir. Kayyum için aynı zamanda vesayet organı ifadesi de kullanılabilmektedir. Bu kişilerin atandıkları şirkete mahkeme tarafından belirlenmiş olan işi halletmesi gerekir. Kayyumun bütün yetkileri mahkemeler tarafından belirlenir ve geçici olarak görevlendirilir. Mahkeme bir kişiyi kayyum olarak atayabildiği gibi aynı zamanda birden çok kişiden oluşan bir heyeti de kayyum olarak atayabilir. Kayyumların görevleri geçici olduğu için yetkisi de atanmasına neden olan durumlar ile sınırlıdır. Şirketin faaliyetlerinin sürdürebilmesi, mal varlığının korunması ve usulsüzlüğün önüne geçilebilmesi için kayyum atamaları gerçekleştirilir.

Kayyum Ataması Hangi Durumlarda Olur?

Kayyum ataması çok farklı durumlarda yapılabilmektedir. Kayyum sıklıkla atanmaktadır. Devletin ayrıca iş ya da mal sahibinin rızasına bakmadan kayyum atama gücü bulunmaktadır. Bunun gerçekleşebilmesi için zimmete para veya mal geçirme, kaçakçılık, kara para aklama gibi çeşitli suçların işleniyor olma şüphesi kayyum ataması için yeterlidir. Bunların dışında şirket mal varlığının, ortaklarının ve alacaklıların menfaatlerini korumak için iflasın ertelenmesi taleplerinde kayyum atanmaktadır. Özel işletme sahiplerinin veya miras ve mirasçı kişilerin kayıpları söz konusu olduğunda mahkemeler kayyum atayabilmektedir. Ancak bu durum çok sık görülmemektedir. Genel olarak düzeltilmesi gereken bir durum, işleyişte bir bozukluk varsa talep üzerine kayyum atamaları da gerçekleştirilebilir.

Kayyum Ne İş Yapar?

Kayyumların belirlenmiş bir iş tanımı bulunmamaktadır. Bu iş tanımını kayyum atamasını gerçekleştiren mahkeme belirler. Bu yüzden ataması gerçekeleştirilen kayyumlar kendi inisiyatiflerine göre hareket edemezler. Mahkeme kayyumun görevi dışında atandığı kurumdaki yetkisini, ücretini ve ne kadar süre ile o görevde çalışacağını açıkça belirler. Görevini kötüye kullanan veya sorumluluğunu yerine getirmeyen kayyumlar yine mahkeme tarafından görevden alınır. Ayrıca kayyum atanan şirketler atamadan sonraki yedi gün içerisinde bir üst mahkemeye giderek itiraz edebilirler. İtiraz sonucunda çıkan karara göre kayyum ataması geri çekilebilir, devam edebilir ya da kayyumun mahkeme tarafından belirlenmiş olan görevleri üst mahkeme tarafından değiştirilebilir. Üst mahkeme kayyumun yetkilerini kısıtlayabildiği gibi daha da genişletebilir.

Kayyum Hangi Şekillerde Atanır?

Mahkemelerin kayyum atamaları temsil, yönetim ve istek üzerine olmak üzere üçe ayrılır. İlgili kişinin isteğiyle veya desen atamalara temsil kayyumluğu adı verilir. Yönetimin kimseye ait olmadığı kurumlarda gerekli önlemlerin alınması için atanan kayyumlar ise yönetim kayyumluğu yapmak üzere atanmaktadır. İsteğe bağlı kısıtlama durumlarından birinin görülmesi ya da kişinin kendi isteği ile yapılan atamalar ise istek üzerine kayyumluk olarak değerlendirilir. Kayyumluk çeşitleri Türk Medeni Kanunu’nda açık bir şekilde belirtilmiştir.