Hangi Franchise’ın Sizin İçin Doğru Olduğunu Bu Adımları Takip Ederek Öğrenin

iFranchise Group CEO’su Mark Siebart’in yazdığı Franchise El Kitabı’ndan yaptığımız bu alıntılar, franchise almak isteyen girişimcilerin başarı şansını artırabilmek için seçim alanlarını nasıl daraltabileceğine dair çok önemli ipuçları içeriyor.

Mark ve Andrea bir franchising sistemine dahil olmaya karar verdiklerinde bu konu hakkında bildiklerinden emin oldukları sadece birkaç şey vardı. Modası geçmeyecek ve henüz ilk yatırımda fazla büyük olmalarını sağlamayacak bir şey istiyorlardı. Ve tabii ki pazarda benzersiz bir yaklaşım sergileyen, yerleşik bir ürünü daha iyi ve daha verimli bir şekilde sunan aynı zamanda da Fortune 500 şirketlerinde elde ettikleri deneyimi kullanacakları bir şey!

Sahip oldukları tüm seçenekleri titizlikle araştırmak için aylarını harcadılar. Sonra aradıkları tüm özellikleri taşıyan bir mobil döşeme konseptine odaklandılar. Ancak son adımı atmadan önce bu şirketin bir parçası olmasın aslında tam olarak nasıl bir şey olduğunu öğrenebilmek için yirmiden fazla farklı franchisee ile konuştular. Bu aşamada aldıkları yanıtlardan da tatmin olduktan sonra bu franchise sistemine dahil oldular ve tam olarak beklenildiği şekilde son derece başarılı oldular.

İzledikleri yöntem sizin için de son derece mantıklı görünüyor olsa da franchise almak isteyen kaç girişimcinin bu konuda yanlış adımlar attığını tahmin bile edemezsiniz. Karşı karşıya kalınan soruların doğru yanıtlarını bulmanın kolay olmadığını biliyoruz. Ancak bunların üstesinden gelmenin ilk ve en önemli adımı tam olarak ne elde etmek istediğinizi bilmeniz ve seçiminizi yaparken değerlendirmelerinizi bu doğrultuda yapmanızdır. Bunun için söz konusu franchisingin sizin için uygun olduğuna karar verdikten sonra en önemli üç unsuru net bir şekilde masaya yatırmalısınız: yatırım yapmak için kullanabileceğiniz sermaye miktarı, risk toleransınız ve aldığınız ya da alabileceğiniz kredi miktarı. Bu unsurları da ortaya koyduktan sonra da detaylı bir araştırma yapmanız gerekir. Bunun için atmanız gereken birkaç önemli adım ise şu şekilde sıralanabilir.

Hazırladığınız Kısa Listeyi Biraz Daha Detaylı Hale Getirecek Şekilde Genişletin

Pek çok potansiyel franchise sahibi hangi sektöre girmek ve hangi sektörde çalışmak istediklerini bilmiyorlar. Bu nedenle daha en başta dezavantajlı duruma düşüyorlar. Mark Siebart, girmek istediğiniz işletmenin ya da sektörün ana hatlarını henüz süreci başlatmadan çizmenizi öneriyor. Ayrıca kendinize “Bu işi yaparken eğlenebilir miyim?” Gibi bazı temel kişisel soruları da sormanız ve önemlisi bu soruların yanıtlarını dürüst bir şekilde vermeniz gerekiyor. Evet, yapacağınız işi sevmeniz ve yaparken eğlenmeniz gerekiyor; çünkü, franchise alarak seneler sürecek bir taahhüttün altına imza atmış oluyorsunuz.

Bunu yaptıktan sonra tüm olası franchise alternatiflerinizi listeleyebilirsiniz. Franchise veren markalarla ilgili bilgiler veren online portallar araştırmaya başlamak için harika bir yer gibi görünse de bu platformların yalnızca reklam veren franchise markalarını listelediğini göz önünde bulundurmalısınız. Kriterlerinize uyan en az iki düzine kadar şirket listesi oluşturduktan sonra bu listeyi daraltmak için daha ayrıntılı ve incelikli bir filtreleme sistemi kullanabilirsiniz. İlk kriterleriniz, tam olarak ne satın almak istediğiniz ile ilgili kendinize verdiğiniz dürüst cevapları içermelidir. Deneyimli bir franchise satış personeline franchise satan temel unsurun ne olduğunu sorarsanız size vereceği cevap özellikle ilk kez franchise alacak olan kişiler için uyandırdığı duygu olduğunu söyleyecektir. İnsanlar sadece uyandırdığı duygu nedeni ile bir işin kendileri için uygun olduğunu düşünebilir. Ancak yalnızca duygulara dayanarak böyle önemli bir karar vermenin son derece tehlikeli sonuçlara yol açabileceğini unutmayın.

Belki siz de bir zamanlar Popeyes’in yıllardır en sadık müşterilerinden olan bir doktora nasıl franchise sattığına dair hikayeyi duymuşsunuzdur. Görünüşe göre bu doktor Popeye’s tavuğunu çok seviyordu ve bunun için restoranın franchiseını kendisinin alması gerekse bile yaşadığı yerde de bir Popeye’s restoranı olmasını istiyordu. Girişimci doktor verdiği karardan kendi duyguları doğrultusunda memnun olsa da birçok franchise sadece bu kriter ile başarıyı yakalayabilecek kadar şanslı değildir. Aynı yanılgıya düşen pek çok girişimci ürünü çok sevip imtiyaz alır ve sonrasında neden iş dünyasında başarılı olamadıklarının cevabını araştırır. Bunun cevabı ürün harika olsa bile işletmenin doğru temeller üzerine inşa edilmemesi olabilir. Şunu asla unutmayın başarılı bir işletme için her ikisi de gereklidir.

Peki, bunu nasıl bilebilirsiniz? Yatırım yaptığınız iş ile ilgili her detayı içerecek şekilde geniş kapsamlı düşünerek başlayın. Bir franchise aldığınızda tavuk, yeni bir otomat, bir fırın ya da sanal gerçeklik oyunu satın almazsınız, tam anlamı ile bir iş sistemine, aynı zamanda franchise veren markanın yönetim ekibinin size sağlayacağı desteğe, franchise verenin başarılı geçmişine, size sağlayacağı avantajlara, pazarlama sistemine ve pazarın geleceğine yatırım yaparsınız. Önemli olan markanın bu beklentileri yerine getirip getiremeyeceğine dair objektif cevapların alınmasıdır.

Araştırmanızı Derinleştirin

Bir iş sistemine yatırım yapmak istediğinize karar verdikten sonra - tekrar ediyoruz yalnızca duygusal yaklaşımla karar verilen bir iş fikrine değil - potansiyel franchiseları araştırmaya başlayın. Internet çok fazla bilgiye aynı anda erişmenizi sağlayacak yararlı bir kaynak olsa da kişisel yollardan elde edebileceğiniz bilgiler ile aynı sonuçları almanız mümkün değildir.

İşte yararlanabileceğiniz birkaç kaynak:

Franchise Brokerları: Bir franchise brokerının tüm işi, franchise almak isteyen girişimcileri doğru franchise ile eşleştirmektir. Evet kulağa faydalı bir fikir gibi geldiğini biliyoruz. Ancak bir aracı kurumla çalışmaya başlamadan önce işletme çalışma şekillerinin nasıl olduğunu iyice anladığınızdan emin olun. Franchise brokerları karşımıza birden fazla marka ile gelebilir. Yüzlerce bayiyi temsil ediyor olabilirler. Ancak genellikle doğrudan birlikte çalıştıkları markaları tavsiye etme ihtimallerinin olduğunu unutmayın, sonuçta onlar da bu şekilde gelir elde ediyorlar. Bu durum her brokerdan yalnızca kendisinin de gelir elde edebileceği sınırlı sayıda seçenek hakkında bilgi alabileceğiniz ve bu seçeneklerden birini almak için yönlendirilebileceğiniz anlamına gelebilir.

Eğer bir broker ile çalışırsanız sizi yatırım yapacağınız sermaye miktarınıza ve karar verme hızınıza göre değerlendirebileceği gerçeğini göz ardı etmeyin. Size belirli markalar sunduktan sonra listenizdeki sayısı üçe kadar indirmek için bir değerlendirme sistemine yönlendirip sizi listedeki isimlerle tanıştırabilirler. Bu noktadan sonra markaların bireysel franchise satış elemanları ile iletişim halinde olursunuz.

Ticaret ve Endüstri Fuarları: Karar verme aşamasında franchise fuarlarına hatta belirli bir alana bakıyorsanız endüstri fuarlarına katılabilirsiniz. Bu sayede birkaç gün içerisinde çeşitli endüstrilerde faaliyet gösteren yüzlerce bayi ile konuşma fırsatını elde edebilirsiniz. Ayrıca bu tarz etkinliklerde endüstri trendleri, franchising sözleşmelerinin hükümlerini anlama, finansman ve franchise sisteminde başarılı olmanın yolları gibi konularda bilgiler veren programlar da yer alır. Franchise yatırımınızı ilerletirken ihtiyaç duyabileceğiniz finans, emlak, sigorta ve franchise yükümlülükleri gibi konularda yardımcı olabilecek uzman katılımcılar bulunur. Bu tarz fuarlardaki katılımcılar yeni ya da daha düşük yatırım seviyesine sahip girişimcilere yönelme eğilimindedir.

İtibar: Araştırmayı düşündüğünüz markalar ile ilgili olarak internet üzerinden bilgi edinebilirsiniz. Bunun için şirketleri yalnızca isimleri ile aramayın. Franchise ücretleri, franchise hataları ve varsa davaları gibi risklerle ilgili arama terimlerini de kullanın. Bu bilgileri değerlendirirken bulduğunuz kaynakların güvenilirliğini de göz önünde bulundurun.

Franchise Veren Marka: Bir franchise işletmesi ile ilk ve umuyoruz ki en doğru bilgi kaynağı franchise veren markanın kendisidir. Bu nedenle ilgilendiğiniz franchise ile doğrudan görüşün ancak araştırmacı tavrınızdan da vazgeçmeyin.

İlk kez franchise almak isteyen bir girişimci için bir franchise satıcısı ile konuşmak ve bazı bilgileri istemek ilk etapta zorlayıcı olabilir. Ancak bunun için endişelenmeyin. Başarılı organizasyonlardaki franchise satış personelleri bu süreçte yeni olan, bir miktar gergin ve endişeli olma olasılığı bulunan kişilerle çalışma ve iletişim kurma konusunda deneyimlidirler. Sizden ilk etapta belirli formları doldurmanızı ve beklentileriniz, kişisel ve mali durumunuz ile ilgili bilgi vermenizi isteyebilirler. Bu tipik sorular yatırım sermayeniz, yatırım yapmak istediğiniz coğrafi bölge ve ne kadar sürede karar vereceğiniz gibi konular hakkında bilgi edinilmesini sağlar. Bu nedenle verdiğiniz cevaplarda tamamen açık ve dürüst olmalısınız. Verdiğiniz cevapların eksik, abartılı ya da yanlış olması hem franchise veren marka ile ilişkinizi hem de franchise alma sürecinizi olumsuz etkileyip başarısızlıkla sonuçlanmasına yol açabilir.

Franchise satış görevlisi markanın bayiliğini almak için gerekli sermayeye sahip olduğunuzu varsayarak karar vermeniz için makul bir süreç oluşturmaya çalışır. Bu süreçte her iki tarafın da birbiri hakkında daha fazla bilgi sahibi olması sağlanır. Markanın franchise süreci hakkında detayları öğrendiğiniz, işleyişe tanık olduğunuz ve markanın bayileri ile iletişim kurduğunuz bu süreç iyi bir karar verip vermediğinizi anlamanız yolundaki en önemli adımlardan biridir.

Rekabet Ortamını Araştırın

Listenizdeki isimler iyice azaldığında sektördeki rakip franchise işletmelerini hatta bağımsız işletmeleri ziyaret edin. Rakip bayiler ile konuşun. Kendileriniz sizin hedef bayiliğinize karşı nasıl konumladıklarını öğrenin. Yerel franchise pazarına girmemiş önemli rakipleriniz varsa onların da birkaç yıl içerisinde rakibiniz olabileceğini göz önünde bulundurarak araştırmalarınıza bu markaları da dahil edin.

Faaliyet göstermeyi planladığınız genel segmentteki yerel kuruluşları farklı zamanlarda ziyaret edin. Bir işletmenin hafta sonları yoğun olması muhtemelse bu işletmeyi yoğun olmadığı zamanlarda ziyaret etmeyi tercih edin. Genelde işlerinin nasıl yürüdüğü ile ilgili konuşmak konusunda beklentinizin çok üzerinde olacak şekilde istekli olan bu kişilerle konuşup bilgi edinin.

Franchise almak istediğiniz markanın daha uzak pazarlarda bulunan bayilerini ziyaret edin. Bu işletmelerin hepsinin aynı şekilde çalışıp çalışmadığını gözlemleyin. Aynı ürün ve hizmetleri benzer fiyatlarla mı sunuyorlar? Mekanlarının dekorasyonları aynı mı? Hepsi temiz ve iyi bir görünüme sahip mi? Eğer yaptığınız bu bu ziyaretler sonucunda ilk tepkiniz “Ben onlardan daha iyi iş yapabilirim” ise bunun iyi bir işaret olarak algılanmaması gerektiğini unutmayın.

Franchise işletmenin sahibinin ya da işletmecisinin günlük olarak yaptığı işler hakkında fikir edinin. Bu gerçekçi gözlem internette araştırma yaparken size göründüğünden çok daha sıradan ve sizin için sıkıcı olduğunu anlamanızı sağlayabilir.

Son adım olarak bir pazar analizi firması ile çalışmayı seçenekleriniz arasına alın. Bu firmalar genellikle küçük ücretler karşılığında alanın ve yerel rekabetin demografik özelliklerini temel alarak size bir pazar analizi sunarlar. Yapılan analizler sonucunda pazarın potansiyeli, ne ölçüde doymuş olduğu ve yeni girişimciler için potansiyel barındırıp barındırmadığı gibi konular hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Eğer aldığınız bilgi pazarın doymuş olduğu yönünde olursa dünyadaki en iyi franchise sistemini bile seçseniz bu lokasyonda başarıya ulaşamayacağınızı net bir şekilde görmüş olursunuz.

En Son Birkaç Ayrıntıya Odaklanın

Tüm bu aşamalardan sonra elinizde hala beğendiğiniz birkaç şirket ismi varsa içinde bulunduğunuz durumda karar vermenin oldukça zor olduğu söylenebilir. Muhtemelen pek çok potansiyel franchise arasından hangisini seçip seçmeyeceğiniz konusunda hala kararsız olabilirsiniz. Bu nedenle tam da bu aşamada seçeneklerinizi daha da daraltmak ve en doğru kararı verebilmek için bazı ek filtreleme kriterlerine ihtiyacınız olduğunu kabul edin. Dikkat etmeniz gerek noktalar konusunda işte size birkaç ipucu:

• Franchise veren markanın büyüklüğü
• Franchise veren markanın kaç yıldır faaliyette olduğu
• Franchise veren markanın sahip olduğu yönetim ekibinin gücü
• Franchise veren markanın mali gücü
• Faaliyet gösterilecek olan pazarın sahip olduğu rekabetçi yapı
• Diğer onlarca potansiyel etken

Dürüst olmak gerekirse bu kriterlerin hiçbiri size tamamen doğru ya da yanlış cevaplar vermez. Bunun yerine yalnızca sizin en uygun olan fırsatı belirlemenize yardımcı olur. Örneğin franchise almayı düşündüğünüz markanın kaç yıldır faaliyette olduğunu objektif bir veri elde edebilecek şekilde değerlendirebilmeniz için bir süredir iş dünyasında bulunan franchise sahiplerinin işletim sistemlerini ve franchise alan girişimcilere yönelik destek hizmetlerini nasıl geliştirdiklerini bilmeniz gerekir. Diğer yandan, franchise veren markalar gelişimini tamamlamış pazarlarda faaliyet gösteriyor olabilir. Buna bağlı olarak da azaltılmış risk doğrultusunda diğer bir deyişle yüksek fiyatlandırılabilirler.

Franchise veren markanın bayilik yaşı gibi büyüklüğü de franchise alan girişimcilerine fayda sağlayan faktörlerden biridir. Öncelikle daha büyük bir boyut belli ölçek ekonomileri de beraberinde getirir. Örneğin müşterilerinize sunmayı düşündüğünüz ürünleri satın alma konusunda, doğrudan satın alma ilişkileri ya da indirim anlaşmaları yolu ile size yardımcı olacaksa, daha büyük franchise veren markaların pazarlık gücünün daha fazla olduğunu görür ve bunun mali avantajlarını yaşarsınız. Daha büyük franchise veren markalar daha büyük reklam bütçeleri sayesinde genellikle daha fazla marka bilinirliğine sahip olurlar ve daha büyük kitleler tarafından tanınırlar.       

Bu aşamayı da tamamladıktan sonra hala birkaç adayınız varsa endişelenmeyin. Bundan sonrasında sayıların konuşması, muhasebecinizin ya da avukatınızın finansman ve maliyetler ile ilgili derinlemesine araştırmalar yapması gerekir. Bu incelemeler potansiyel adaylarınız ile ilgili çok fazla önemli veriye sahip olmanızı ve muhtemelen risk toleransınıza en uygun şirketi seçmenizi sağlayacaktır.

Franchise Veren Marka Açısından Durum Nedir?

Mark Siebert; franchise işletmelerinin başarısının büyük ölçüde franchise alan girişimcinin başarısına bağlı olduğuna dikkat çekiyor. Büyük bir konsepte, güçlü destek hizmetlerine ve yönetim ekibine sahip olmak önemli olsa da franchise alan girişimciler başarı odaklı olmadıkça uzun vadede hiçbir franchise programının başarılı olamayacağının altını çiziyor.

Özellikle yeni franchise vermeye başlayan markaların karşılaştığı en büyük zorluğun en doğru franchise girişimcilerini bulmak olduğunu vurgulayan Mark Siebert, yeni bir franchise sistemini en iyi şekilde kurmak için önemli ölçüde yatırımlar yapıldıktan sonra franchise veren markalar franchise verecekleri girişimcilerin seçim sürecinin önemini küçümseyebiliyorlar. Ancak bu seçimde titizlikle davranılmaması marka standartlarının düşmesine ve sağlanan destek hizmetlerinin maliyetlerinde artışa neden olabiliyor. Bu nedenle franchise veren markaların, franchise adaylarının belirlenmesi aşamasında son derece seçici davranmaları gerekiyor.

Uluslararası franchise girişimcileri için ise en önemli nokta iş kavramının franchise vermek için hazır olup olmadığının doğru bir şekilde değerlendirilmesi zorunluluğu olarak kabul ediliyor. Uluslararası alanda franchise vermenin şirketin kurumsal hedeflerine uygun olup olmadığının titizlikle değerlendirilmesi gerekiyor. Yurt içinde verilen franchiselarda olduğu gibi uluslararası franchiselardan da alınan franchising giriş ücreti markanın maliyetini kurtarmış oluyor. Ancak uzun süreli destek hizmetleri ve bunun maliyetleri yurt içinde verilen franchiselara oranla daha yüksek olabiliyor. Bu nedenle franchise veren şirketin kısa vadeli hedeflerine uyma konusunda engel oluşturduğu durumlarla karşılaşılabiliyor. Uluslararası bir franchise başlatabilmek için markanın önemli bir finansal taahhüt altına girmesi gerekiyor.       Doğru iş ortaklarının seçilmesi, markanın potansiyel uygulanabilirliği, tüketici tercihleri ve beklentileri, mevcut rekabet ortamı ve yeni bir pazarda hakim duruma gelebilmek için uygulanabilecek potansiyel konsept uyarlamaları gibi konular hakkında doğru bilgiler edinilebilmesi için sık sık pazar ziyaretlerinde bulunulması uluslararası franchise verecek markalara Mark Siebert’in sunduğu öneriler arasında yer alıyor. Sermayeye ek olarak franchise alan girişimcilere uygun hizmet ve desteklerin sağlanabilmesi için doğru bir ekip kurulması da önem taşıyor. Franchise veren markalar ilk etapta mevcut ekiplerinin uluslararası pazarlardaki genişleme süreçlerinin üstesinden başarı ile gelebileceği fikrinde oluyorlar. Ancak ekibin yetersiz kalması durumunda; yerel bir sistemin altyapısının uluslararası platformda hizmet vermeye hazır olup olmadığının değerlendirilmesi, uluslararası bir franchise ağındaki temel süreçlerin gerçekçi bir şekilde tamamlanması ve geliştirilmesi için gerekli olan incelemelerin doğru ve hızlı bir şekilde yapılması konusunda sorunlar yaşanabiliyor. Uluslararası franchise vermek isteyen markalar yeterli hazırlığa ve donanıma sahip olmamaları durumunda; dil, gelenekler, yasalar, tedarik zinciri, zaman dilimleri ve diğer pek çok faktör nedeni ile çeşitli zorluklarla ve engellerle karşı karşıya kalabiliyorlar. Bu nedenle başarılı bir uluslararası franchise için franchise verecek markanın harekete geçmeden önce iyi hazırlanmış bir plana ve karşılaşması muhtemel sorunların çözümlerine sahip olması öneriliyor.

Kaynak Link: https://www.entrepreneur.com/article/325915