Franchise Terminolojisi; Bilmeniz Gereken Tüm Kavramlar

Son Güncellenme: Thu Mar 2024 02:14

Franchise terminolojisi hakkında bilgi sahibi olmak bu alanda yatırım yapmak isteyenler için önemlidir. Ülkemizde sık kullanılan franchise terimlerinin açıklamalarını listeledik. 

Franchise Terminolojisi; Bilmeniz Gereken Tüm Kavramlar
Enes Öksüz admin

Günümüz iş hayatının sıklıkla karşılaşılan kavramlarından biri olan franchising, şirketlerin pazar payını artırabilmek için kullanabileceği en karlı stratejilerden biri olarak kabul ediliyor. Müşterilerin ihtiyaçlarını karşılayan ürün ve hizmetlerin dağıtılması için kullanılan bu yöntem; franchise verenin bağımsız kişilere, franchise verenin mal ve hizmetini pazarlama, dağıtma ve işletme adını sabit olarak kullanabilme hakkını verdiği bir iş ilişkisi olarak tanımlanabiliyor. Faaliyet gösterilen pazarda rakiplerinden daha fazla müşteriye sahip olabilmek için ortak bir amacı, belirli ilişkileri ve sorumlulukları olan insan grupları arasındaki stratejik bir ittifak olan franchising girişimciler için de en karlı iş modellerinden biri olarak biliniyor. Franchise Alan taraf yasal olarak franchise veren tarafın belirlemiş olduğu pazarlama ve işletim sistemlerini kullanıp markayı koruma yükümlülüğü altında bulunuyor. Marka değerinin artırılmasının iki tarafın ortak sorumluluğunda olduğu bir franchise sisteminin başarılı olabilmesi için her iki tarafın da ilişkilerinin ticari ve yasal yönlerini iyice anlaması gerekiyor. Bununla birlikte franchise alma kararı vermeden önce sistemin avantajlarının ve dezavantajlarının, işletmenin kurulacağı lokasyona uygunluğunun ve pazar potansiyelinin titizlikle araştırılması uzmanlar tarafından girişimcilere yöneltilen tavsiyeler arasında bulunuyor.

Franchise almak isteyen girişimcilerin öncelikle bu sistemi detaylı bir şekilde tanıması ve sistemin terminolojisine hakim olması gerekiyor. Bu nedenle bu yazımızda franchise terminolojisinin temel kavramlarına yer veriyoruz. 

Franchisee (Franchise Alan): En temel anlatımı ile franchise verenin adı ve sistemi altında bir işletmeyi işletme hakkını belirli bir ücret ödeyerek satın alan kişi Franchisee olarak adlandırılıyor. Franchise alan taraf olan Franchisee’ler aynı markayı pazarlamak ve satmak için mevcut bir işletmenin ticari markalarını, ilişkili markalarını ve diğer özel bilgilerini kullanma ve ilk işletme ile aynı standartları sürdürme hakkını elde ediyorlar. Böylece üçüncü parti perakende satış noktalarının sahibi ve bağımsız işletmecileri olabiliyorlar. 

Franchisor (Franchise Veren):

Markasını, uzmanlığını ya da fikri mülkiyetini kullanarak mağaza açma, ürün ya da hizmet satma hakkını satan ana firma Franchisor olarak tanımlanıyor. Franchise veren taraf olan Franchisor, markası altında iş yapabilmesi için üçüncü bir tarafa belirli bir ücret karşılığı lisans veriyor. Bununla birlikte operasyonel tutarlılığı ve marka bütünlüğünü sağlayabilmek için Franchisee’leri yönlendirmeye devam ediyor. 

Franchise Sözleşmesi:

Franchisee ve Franchisor yani franchise alan taraf ile franchise veren taraf arasında imzalanan bu sözleşme her iki tarafın karşılıklı sorumluluklarına, yükümlülüklerine ve haklarına yer veriyor. Franchise sözleşmelerinde aynı zamanda taraflardan her birinin üstüne düşeni yerine getirmemesi durumunda uygulanacak yasal prosedür ve tazminatlar ile ilgili detaylara da yer verilmesi gerekiyor.

Master Franchise:

En temel anlatımı ile franchise veren taraf olan Franchisor’ın franchise alan taraf olan bir Franchisee’ye, belirli bir coğrafi bölgeye alt franchise verme hakkını tanıdığı düzenleme master franchise olarak adlandırılıyor. Bu terim daha çok bir firmanın belirli bir alandaki veya tamamen bir ülkedeki isim hakkının alınması ve bu isim hakkı üzerinden bayilik verilmesi anlamına geliyor. Master franchise olma hakkını elde eden kişi ya da kurum Master Franchisee; bu hakkı düzenleyen, taraflar arasındaki yasal yükümlülükleri, hakları ve sorumlulukları belirleyen sözleşme ise Master Franchise Sözleşmesi olarak biliniyor.

Franchise Fee (Franchise Giriş Ücreti):

Franchise Alan tarafın (Franchisee) franchise sistemine dahil olabilmek için franchise veren tarafa (Franchisor) yaptığı ödemeye Franchise Fee (Franchise Giriş Ücreti) deniliyor. Franchise alan tarafın marka ve sistem kullanma hakkını alma karşılığında franchise veren tarafa yapacağı bu ödeme farklı şekillerde olabiliyor. Sözleşmenin akdi ile yapılan ödemeler “ön ödeme”, sürekli ve belirli periyodlarda yapılan ödemeler “royalty” olarak adlandırılıyor. Royalty ödemelerinin hesaplanmasında genellikle brüt ciro dikkate alınıyor. Ve cironun franchise sözleşmesinde belirlenmiş belirli bir oranı olarak Royalty Bedeli tahsil ediliyor. Bunun dışında franchise veren taraf, franchise alana verdiği destek hizmetleri karşılığında ek ödemeler talep edebiliyor. Bu ödemeler, franchise veren tarafın verdiği destek hizmetleri dolayısı ile yaptığı masrafların karşılanmasına yönelik alınıyor. Bununla birlikte talep edilecek olan tüm ödemelerin; miktarları, oranları ve sıklıkları gibi noktaların detaylı bir şekilde franchise sözleşmesinde yer alması sistemin sağlıklı bir şekilde işlemesinde önem taşıyor. 

Kaynak Link: https://www.entrepreneur.com/article/48106
 

İçeriklerden Haberdar Ol! Hemen E-Posta Bültenine Kaydol!

Önerilen İçerikler