Solucan Gübresi Üretimi

Organik tarımın son yıllarda hızla önem kazanması ve tüketicilerin sağlıklı beslenme kaygılarının artmasıyla birlikte solucan gübresi üretimi yapmak isteyenlerin sayısı giderek artıyor. Solucan gübresi üretimi; sağladığı yüksek verimlilik ile hem tarımla uğraşanların hem de yatırımcıların en çok talep gösterdiği iş fikirleri arasında yer alıyor. Bu yazımızda solucan gübresi ile ilgili en çok merak edilen “Solucan gübresi nedir?”, “Solucan gübresi nasıl üretilir?” ve “Solucan gübresi üretimi tesisi maliyeti ne kadardır?” gibi en önemli soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Solucan Gübresi Nedir?

Vermicompost olarak da adlandırılan solucan gübresi; gıda atıklarının solucanların sindirim sistemlerinden geçirilmesi sonucu elde edilen; tarımda verimliliği yüksek ölçüde arttıran bir gübre türüdür. Solucan sindirim sisteminde bulunan ve sölom olarak adlandırılan vücut sıvısı sindirim sırasında tüketilen besinlere geçer. Sölom sıvısının da etkisiyle sindirilen gıdalar gübreye dönüşürken mikroorganizmalar, bitki besin elementleri ve enzimler toprak tarafından emilirler. Böylece solucan gübresi kullanılan toprak, mineral bakımından zenginleşerek ekilen ürünlerin kalitesini ve büyüme hızını arttırır.

Solucan gübresi üretiminde kırmızı Kaliforniya solucanı en sık tercih edilen solucan türüdür. Uygun fiyatlı Kaliforniya solucanı, solucan yetiştiriciliği yapan kişilere yüksek verimlilik sunmakla beraber hızla çoğaldığı için yatırım maliyetlerinin kısa sürede geri kazanılmasını da mümkün hale getirir.

Solucan Gübresi Faydaları

Gıda atıklarının solucanların sindirim sisteminden geçmesi sonucu elde edilen solucan gübresi birçok faydasıyla tarım sektöründe giderek daha fazla tercih edilmektedir. Solucan gübresi faydaları şu şekilde sıralanabilir:

• Solucan gübreleri ekinlerin normalden daha hızlı bir şekilde büyümesini ve gelişmesini sağlar. Ekinler daha çabuk hasat edilebilir.

• Solucan gübresinin içerisindeki mineraller ve organik bileşikler toprağa nüfuz eder. Toprak, solucan gübresi sayesinde beslenir ve toprağın verimliliği yükselir.

• Solucan gübresi bitkilerin köklerini güçlendirir; köklerdeki saçaklanmayı arttırarak bitkinin direncini çoğaltır.

• Solucanların sindirim sistemindeki sölom maddesi gübre aracılığı ile toprağa geçer; topraktaki zararlı bakterileri etkisiz hale getirir.

• Solucan gübresi topraktaki PH dengesini düzenler.

• Solucan gübresi yalnızca doğal gıda atıklarının solucanlar tarafından sindirilmesi sonucunda oluştuğu için herhangi bir kimyasal madde içermez. Bu nedenle organik tarım için olmazsa olmazlar arasında gösterilir.

• Solucan gübresi ile yetiştirilen ürünler lezzetlidir ve doğal aromasını korur.

Sayılan solucan gübresi faydaları hem solucan üretimi hem de solucan gübresi üretimi yapan girişimcilerin satış gücünü arttırmaktadır. Tarım ile uğraşan çiftçilerin de farkındalığının artmasıyla solucan gübresi fiyatları daha fazla merak edilir olmuştur. Solucan gübresi fiyatları kimyasal barındıran gübrelere nazaran biraz daha pahalıdır ancak sağladığı verimlilik ve ürün hasat sıklığını arttırması gibi faktörler aradaki fiyat farkını tolere etmektedir. Üstelik toprağa sağladığı faydalar da solucan gübresinin avantajlarının uzun vadeli yaşanmasını sağlamaktadır.

Son dönemde solucan gübresinin konsantre formu olan sıvı solucan gübresi satışında büyük bir artış yaşanmaktadır. Sıvı solucan gübresi üretimi mühendislik gerektiren ve ciddi prosedürlere dayandırılması gereken bir üretim sürecidir. Sıvı solucan gübresinin içerisinde fulvik asit, amino asit, vitamin, fitohormon ve mikroorganizmalar gibi bitki gelişimini destekleyen maddeler bulunur. Sulandırılarak bitkilere püskürtülen bu solucan gübresi; bitkilerin büyüme hızını ve yetişen ürünlerin verimliliğini arttırır.

Solucan Gübresi Nasıl Üretilir?

Solucan gübresi satışı yapmak isteyenlerin önlerinde iki ayrı alternatif bulunur. Bunlardan ilki solucan gübresi bayilikleri almak ve üretim sürecinden muaf olarak kazanç elde etmektir. Diğer bir alternatif ise solucan gübresi üretimi için gerekli koşulları sağlamaktır. Solucan gübresi üretimi yapmak isteyenlerin solucan gübresi üretim tesisi kurmaları ve solucan satın almaları gerekir.

Solucan seçiminde verimliliği ve yüksek gübre üretim hızıyla kırmızı Kaliforniya solucan türü çok tercih edilmektedir. Solucan fiyatları satın alınacak adet bazında değişiklik gösterse de ortalama olarak 500 adeti 100-200 TL arasında değişiklik göstermektedir. Toplu alımlarda solucan fiyatları düşmektedir.

Solucan gübresi üretimi yapmak için kapsamlı bir üretim tesisi kurulabileceği gibi daha küçük ölçekli düzenekler de kurulabilir. Dikkat edilmesi gereken solucan gübresinin ve solucanların verimliliğinin arttırılması için bu üretim alanlarının nem oranının ayarlanması gerektiğidir. Açık ya da kapalı alanlarda gerekli şartlar karşılandığında solucan gübresi üretimi yapılabilir.

Solucan gübresi üretimi yapılacak alanlarda su ve elektrik bulunmalıdır. Tesisin ve solucanların düzenli olarak havalandırılması gerekir. Optimum koşullar sağlandığında solucanlar 2-3 aylık gibi bir sürede sayılarını iki katına çıkaracağı için üretim tesisinin geliştirilebilecek özelliklere sahip olması üreticilerin manevra kapasitesini arttırır. Solucan sayısına da bağlı olarak profesyonel üretim için yaklaşık 300 metrekare alana sahip bir yer bulmak gerekir. Tesisin nem oranının iyi ayarlanması üretim verimliliğini doğrudan etkiler.

Solucan gübresi üretimi tesis maliyeti üretim ölçeğine göre değişiklik gösterir. Hobi amacıyla üretim yapılmıyorsa ve en az 10 bin adet solucan ile işe başlanacaksa yaklaşık 5.000 TL’yi gözden çıkarmak gerekir.

Solucan üretimi tesisi kurmak ve organik tarıma katkı sağlamak isteyenlere farklı devlet desteklerinin de sunulduğu bilinmektedir. Kırsal kalkınma ve organik tarıma fayda sağlanması için girişimciler KOSGEB desteklerini detaylı olarak inceleyebilirler.

Solucan gübresi üretimi son yıllarda gittikçe popülerleşen bir sektör. Hem ülkemizde hem de dünyada solucan gübresine olan talep giderek artıyor. Birçok girişimci bu alanda bir fırsat görerek solucan gübresi sektörüne giriyor. Diğer taraftan da yatırımcılar da bu alanın yükselenen değerinin farkında ve bu sekötrde hizmet veren firmalara yatırım yapıyor.

Solucan Gübresi Üretim Sertifikası

Solucan gübresi üretim tesisi açmak için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan tesisinize bakanlık onayı almanız gerekiyor. Bunun için ilk yapmanız gereken üretim tesisinizi bakanlık tarafından belirlenmiş olan yönetmeliğe uygun hale getirmeniz gerekiyor. Tesisi kurduktan sonra şahıs, LTD.ŞTD ya da A.Ş’den biri olmak üzere şirketinizi resmen kurmanız ve şirketinizin yer aldığı belediyeden iş yeri açma ve çalıştırma ruhsatı almak gerekiyor. Bu süreçten sonra geriye bakanlık onayı almak gerekiyor. Bunun için aldığınız çalışma ruhsatı ile beraber şirketinizin bağlı bulunduğu Tarım İl Müdürlüğü’ne başvurmanız gerekli. Buradan istenecek olan ÇED Görüşü, İş Akış Süreci, Üretim Kapasitesi, Isıl İşlem Makinesi, ISO 2200 gibi belgeleri hazırlamanız ve belgeler ile beraber başvuru yapmanız gerekli.

Başvuru sonrasında Tarım Bakanlığı’ndan gelecek olan personel üretim tesisinizi denetliyor ve herhangi bir eksik görülmedi takdirde çalışma onay belgesi veriyor. Onay belgesini aldıktan sonra bakanlık tarafından istenen belgeleri hazırlayarak bu belgeler ile üretim lisansı için başvuru yapabiliyorsunuz. Üretim lisansı da alındıktan sonra organik sertifika almak için yine bakanlık tarafından istenen evrakları hazırlayarak tescile başvurmanız gerekiyor. Bu tescili de aldıktan sonra son adım olarak Bitki Koruma Şube Müdürlüğü’nün üretmiş olduğunuz ürünü alarak çeşitli denetimlerden geçiyor. Ürününüz denetimde gerekli yeterlilikleri sağladığında buradan alacağınız belge ile ürettiğiniz solucan gübresinin satışına başlayabilirsiniz.

Solucan Gübresi Yapımı

Solucan gübresi elde etmek için solucanların direkt olarak güneş ışığı almadığı, kapalı bir alanda bulunması gerekiyor. Metrekare başına yaklaşık olarak 10-30 bin adet Kaliforniya solucanın bulunması ideal büyüklük anlamına geliyor. 100.000 adet solucan yaklaşık olarak ayda 1.8 ton mama tüketmektedir. Kullanılan mamaların %80 neme sahip olması gerekmektedir. Bu mamaların büyük bir kısmı sudan oluşmaktadır. İdeal bir ortamda 100.000 tane solucan bir aylık süreçte 900 kg kadar solucan gübresi üretir.

Bu gübreyi tesisten alıp 2-3 ay boyunca olgunlaşması için bırakmak ve dinlendirmek gerekmektedir. Bu süreç içerisinde gübrenin içerisindeki su buharlaşır ve gübre kurur ancak bu yaklaşık %60-%65’lik bir kayıp anlamına gelmektedir. 100.000 adet Kaliforniya solucanı ile aylık 300 kg civarında solucan gübresi üretimi yapmak mümkündür. İlk başta alacağınız solucanlar kültür solucanıdır ve bu yüzden yaklaşık olarak sayılarını her 3 ayda bir ikiye katlarlar. Gübre üretimi için solucan almadan önce bunu göz önünde bulundurmanız gerekir. İlk etapta alacağınız 100.000 soluncanın sayısı bir yıl içerisinde kabaca 16 kat artarak 1.600.000 adete çıkacaktır.

Solucan Gübresi Üretim Tesisi Maliyeti

Kapalı alanda solucan gübresi üretecek olanlar için maliyetler değişken olabiliyor. Tesisin bulunduğu bölge, binanın kirası gibi giderler bölgeden bölgeye göre farklılık gösterebiliyor. Ancak Üretim havuzunda solucan gübresi üretim maliyetini yaklaşık olarak hesaplamak mümkün. 5 ya 10 metrekarelik alanda 100.000 adet solucan ile üretim yapılabilmektedir. Ancak bu solucanların sayısının giderek artacağını göz önünde bulundurmalısınız.

100.000 solucana yetecek olan havuzlar yaklaşık 1000 TL’ye elde edilebiliyor. Solucan fiyatları da üreticiden üreticiye farklılık gösterse de ülkemizde ortalama 100.000 adet safkan Kaliforniya solucanı yaklaşık olarak 10.000 TL’den satılıyor. Solucanlar sığır gübresi ve bitkisel atıklardan oluşan mamalar ile besleniyor. Bitkisel atık olarak çimen, ağaç yaprağı, mısır artıkları, yonca, öğütülmüş fındık, fıstık ya da ceviz kabuğu, çay posası, sebze ve meyve artıkları gibi kolay bulunabilien içeriklerin kullanılması maliyetlerin düşmesini sağlıyor. İdeal bir solucan gübresi %70 sığır gübresi ve %30 bitkisel atıklardan oluşuyor. 800 metrekare kapalı alana sahip daha büyük tesislerin maliyeti 2.5 sene sonunda yaklaşık olarak 150.000 TL’yi bulabiliyor.

Solucan Gübresi Nasıl Satılır?

Solucan gübresi sektörüne girmek isteyenlerin aklına üretim maliyetlerinden sonra elde edilen gübrenin nasıl satılacağı sorusu geliyor. Solucan gübrelerini genellikle seracılar, fide üreticileri, çeşitli peyzaj şirketleri, meyve ve sebze üreticileri ile %100 organik üretim yapanlar satın alıyor. Bu tarz üreticiler kaliteli solucan gübresine ihtiyaç duyuyor ve solucan gübresinin kalitesini, solucan maması belirliyor. Pazarlama sürecine girmeden önce diğer solucan üreticilerinin satış yaptığı şirketleri araştırmak son derece yardımcı olabilir. Ayrıca solucan gübresi konusunda bayilik veren firmalar da mevcut.

Diğer taraftan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yayınlanan Organik Tarım Firmaları listesini incelemek ve bu üreticileri hedef kitlesi olarak belirlemek, sektöre yeni girmiş solucan üreticilerinin satış hedefleri için fikir veriyor. Solucan gübresi üreticileri için hazır mama üreten firmaların bir çoğu gübre alışı garantisi verebiliyor. Bu yüzden hedef kitle arasında hazır mama üreticileri de yer alıyor. Günümüzde solucan gübresinin en iyi satış kanalı çiftçiler ile doğrudan iletişim içerisinde olmak olarak kabul ediliyor. Ürettiğiniz solucan gübrelerini 1 ya da 1.5 kg’lık olacak şekilde paketleyerek etrafınızdaki çiftçilere gönderebilirsiniz. Gönderilen bu numuneleri kayıp olarak görmek işe yeni girmiş olan üreticilerin yaptığı büyük hataların başında yer alıyor. Üretilen gübre kaliteli olduğu takdirde solucan gübresini satmak pek zor olmuyor. Ülkemizin tarım ülkesi olması, son yıllarda %100 organik üretimin artış göstermesi, çok sayıda üreticinin ve çiftçinin gübreye ihtiyaç duymasına neden oluyor. Diğer taraftan üretilen solucan gübresinin raf ömrünün 3 yıl olması diğer gübre çeşitlerinden daha avantajlı olmasını sağlıyor.

KOSGEB Desteği

Solucan gübresi üretiminde en çok merak edilenlerden birisi de bu sektöre KOSGEB desteği olup olmadığıdır. Yakın bir geçmişe kadar bu sektörde KOSGEB desteği bulunmuyordu ancak son yapılan düzenlemeden sonra KOSGEB, solucan üreticilerine destek vermeye başladı. KOSGEB desteği almak için üretim tesisinizin sertfikalı ve onaylı olması gerekiyor. Ayrıca bu destekten faydalanabilmek için KOSGEB tarafından açılan uygulamalı girişimcilik eğitim kursuna katılmak gerekiyor. Bu kursa katılmayan üreticiler gerekli olan tüm şartları yerine getirse bile herhangi bir yatırım desteğinden yararlanamıyor. KOSGEB desteği alabilmek için eğitim almak, KOSGEB veri tabanına kayıt olmak ve KOBİ beyannamesi doldurmak ve iş planı hazırlamak gerekiyor. Gerekli hazırlıklardan sonra başvurunuz kurul karşısına çıkıyor ve destek alıp almayacağınız değerlendiriliyor.

KOSGEB ilk başta üreticilere şirket kuruluş desteği olarak 2000 TL veriyor. Ayrıca kurulum aşamasında ekipman desteği sağlıyor. Ekipman desteği alabilmek için tesisiniz için satın alacağınız makineler için üç farklı üreticiden teklif mektubu almanız ve bu mektupları KOSGEB’e iletmeniz gerekiyor. Daha sonra KOSGEB tarafından seçilen üreticiden makineleri satın alabilirsiniz. Makinelerin ücretini şirket hesabına ödedikten sonra dekontlar ve faturalar ile beraber tekrar KOSGEB’e başvurmak gerekiyor. Makinelerin kontrolü KOSGEB tarafından gerçekleştiriliyor ve daha sonra satın alınmış olan makinelerin KDV hariç bedelinin %60’lık kısmı iade ediliyor. Tüm bunlar KOSGEB tarafından sunulan 100.000 TL’lik sabit yatırım desteğide de geçerli olabiliyor. Ancak bu destek geri ödemeli olacak şekilde müşteriye sunuluyor. KOSGEB başvurusu yapmadan önce göz önünde bulundurulması gereken en önemli şey ise işletmeniz için alacağınız makinelerin işletme kurulduktan sonra alınması. KOSGEB, işletme kurulmadan önce satın alınan makineler için herhangi bir destek vermiyor.